De gezondheid en welzijn van zorgmedewerkers wordt onevenredig hard geraakt. Dit blijkt uit de Monitor Gezond werken in de zorg 2022 van Stichting IZZ in samenwerking met Universiteit Utrecht en Leiden. En na analyse van het zorggebruik van 2021.

Veel zorgmedewerkers hebben last van langdurige klachten na Covid-19; gemiddeld bijna 1 op de 3. In Nederland is dit gemiddeld 1 op de 8.

Ook is 1 op de 5 zorgmedewerkers vaak tot altijd lichamelijk uitgeput en 1 op de 6 is emotioneel uitgeput.

De combinatie van gevaarlijke arbeidsrisico’s, lage verdienmogelijkheid, extreme werkdruk, weinig ontwikkelingsmogelijkheden en oplopende (zorg)kosten, maakt het werken in de zorg steeds onaantrekkelijker.

Stichting IZZ vindt dat het tijd wordt, dat de overheid de hoge arbeidsrisico’s vanaf januari 2023 (financieel) afdekt.

Systeemsector: afdekken arbeidsrisico

Bijna 4 op de 10 (39 procent) zorgverleners overweegt om de zorgorganisatie of zelfs de -sector te verlaten. Ongeveer 10 procent is dit daadwerkelijk van plan.

De verloopintentie uit de zorgsector is het hoogst onder jonge medewerkers tot 36 jaar (49 procent). Jonge zorgmedewerkers verzuimen steeds vaker en langer. Verzuim is in 2021 met 10 procent toegenomen onder jongeren ten opzicht van 2020. Gemiddeld is de stijging 6 procent in de zorg.

Roland Kip, directeur van Stichting IZZ: “De zorg is een systeemsector. Ligt de zorg stil, dan ligt Nederland stil. Dat moet erkend worden. De mensen die in de zorg werken, dragen deze sector. Daarom moeten, net zoals bij andere publieke functies, hoge arbeidsrisico’s worden afgedekt door de overheid. Zodat ze beschermd zijn als ze ziek worden en uitvallen. De overheid heeft een betaalplan opgesteld voor de zorg aan de medewerkers in publieke functies en het eigen risico van deze groep wordt gecompenseerd. Zo moet de overheid ook werk maken van het financieel afdekken van arbeidsrisico’s voor zorgmedewerkers. Deze beroepsgroep vervult een kritische functie en wordt blootgesteld aan onevenredige gezondheidsrisico’s”.

Bezuinigen op gezondheid

Zorgmedewerkers lopen bovengemiddeld veel gezondheidsrisico’s tijdens hun werk en hebben daardoor vaker zorg nodig.

De oplopende inflatie, het wegvallen van de collectiviteitskorting en de stijgende zorgpremie, dwingt zorgmedewerkers om te bezuinigen op hun gezondheid. Zorgmedewerkers kiezen in deze financieel moeilijke periode sneller een zorgverzekering met het hoogste eigen risico en zeggen hun aanvullende verzekeringen op.

Roland Kip vindt dit een verontrustende ontwikkeling, want zorgmedewerkers lopen juist relatief veel risico op gezondheidsschade. Gemiddeld 8 procent doet op dit moment al een beroep op psychische zorg. Deze zorgvraag onder zorgverleners is met 29 procent gestegen ten opzichte van 2020.

Opvallend is dat het gebruik van psychische hulp bij zorgmedewerkers jonger dan 35 jaar met 35 procent is gestegen. Bij het uitvallen van zorgmedewerkers met een hoog eigen risico, komen zij door torenhoge zorgkosten in ernstige financiële problemen en zijn ze door ziekte en stress niet meer beschikbaar voor de zorgsector.

Kip: “Het is een neerwaartse spiraal. Gemiddeld hoog ziekteverzuim leidt tot individueel hoog ziekteverzuim. Het is niet meer beheersbaar. We moeten het tij keren voordat het te laat is. We moeten ervoor zorgen dat de zorgmedewerkers, die al hoge lasten hebben en weinig verdienen, niet extra de dupe zijn.”

>>> Lees ook: Stop met het steeds verder weerbaar maken van het individu, pak je organisatie aan