Operatie-assistente Corine, zelf 56 jaar, ziet het regelmatig gebeuren op haar werk: mensen van amper 20 die ziek uitvallen vanwege werkstress. “Die kinderen van tegenwoordig zijn echt niets meer gewend”, moppert ze.
Of ze gelijk heeft of niet, feit is dat werkstress beroepsziekte nummer 1 is.
HR Navigator deed onderzoek onder 500 werkgevers wat zij zien als belangrijkste HRM-thema’s? Ook ondervroegen we arbodiensten: wat ervaren werkgevers als knelpunten bij preventie?
Er is sprake van een driedubbel probleem; niet alleen wordt ruim een derde van het verzuim veroorzaakt door stress, de PSA-doelgroep wordt ook steeds jonger, zegt de Inspectie van SZW. We vallen dus steeds vaker en jonger uit én het duurt steeds langer.
Wat zien werkgevers?
Als belangrijkste redenen voor deze explosieve groei wijzen diverse studies op de almaar toenemende werkdruk, de diverse crises en de onzekerheden van de flexibele arbeidsmarkt.
Wat zien werkgevers zelf als belangrijke HRM-thema’s? Uit onderzoek van HR Navigator, dat onderzoek deed onder 500 werkgevers die gebruik maakten van haar arbodienst selectie-site HR Navigator, kwam het volgende naar voren:
Nog geen 7 procent van onze klanten noemt “werkdruk” als een van de drie belangrijkste HRM-thema’s. Welke thema’s voor de HR en arbo-verantwoordelijken wél bovenaan staan zijn: “vertrouwen” (22 procent), “arbo-gerelateerde veiligheid en risicomanagement” (19,5 procent) en “preventie” (ruim 13 procent).
De vraag is dus of werkgevers werkdruk wel als een probleem zien, terwijl de cijfers over werknemers die uitvallen als gevolg van werkstress toch echt voor zich spreken. Het opvallende is dat uit recent Motivaction onderzoek blijkt dat 55 procent van de werkgevers over werkstress met hun werknemers in gesprek wil.
Marco de Zeeuw, directeur van HR Navigator: “Als goed werkgever zeg je hiermee bezig te zijn, maar uit ons onderzoek blijkt werkdruk nauwelijks een thema te zijn. Het lijkt erop dat het pas een probleem wordt als de werknemer uitvalt.”
Arbo-aanpak te curatief
Dan de arbodiensten: wat doen zij in de praktijk om het stressprobleem te lijf te gaan? Traditionele oplossingen zijn te vinden in de vele richtlijnen rond psychische klachten.
De Zeeuw: “Uit ons eigen onderzoek onder 70 arbodiensten blijkt dat 95 procent van de arbodienstverleners zich conformeert aan de standaarden, richtlijnen en werkwijzers van STECR, NVAB en KNMG. Tegelijkertijd geven diezelfde arbodiensten aan dat het vrijwel onmogelijk is om aan deze protocollen te voldoen. De werkgever mag om privacyredenen immers niet vertellen dat er een vermoeden is van psychische klachten. Bovendien wordt de bedrijfsarts vaak pas vrij laat ingezet. De inzet van arbodiensten blijkt vooral curatief, als verzuimbegeleiders, in plaats van preventief. Ze lopen dus vaak achter de feiten aan, waardoor ze domweg niet op tijd kúnnen ingrijpen om langdurig verzuim te voorkomen.”
Preventie en duurzame inzetbaarheid
En dat terwijl er volop mooie innovatieve oplossingen voor beschikbaar zijn. Denk aan verbeterde PMO’s, vroegdiagnostiek, e-health en hybride behandelmethodes.
De Zeeuw: “We zien dat veel aanbieders inzetten op continue monitoring van gezondheid en welbevinden van personeel. Via vragenlijsten, appjes en toegang tot preventieve interventies wordt vooral bewustwording bij medewerkers vergroot. Dit sluit volledig aan bij de visie van vandaag: de medewerker is zelf verantwoordelijk voor zijn leven, ontwikkeling en gezondheid, de werkgever faciliteert dit waar hij kan.”
In dit opzicht is de nieuwe Arbowet behulpzaam: de wet stimuleert een preventieve rol voor de bedrijfsarts zodat vroegtijdige objectivering eerder plaats kan vinden.
“Zo kun je eerder problemen signaleren en aanpakken en uitval voorkomen en/of beperken. Gezien de enorme omvang van het werkstress-probleem is dat zeker geen overbodige luxe”, aldus De Zeeuw.
Last but not least: “Voor de werkgever lijkt het ook tijd voor een andere mindset”, zegt Fred Zijlstra, hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie. “Zolang medewerkers worden gezien als productiefactor investeer je als werkgever in een machine. Deze kun je vervangen als de machine het begeeft.”
