Ziekte overkomt je. Sorry hoor, maar dit is wel heel erg jaren 2000. Als je 30 jaar rookt en je krijgt chronische longproblemen, dat “overkomt” je dan toch niet?
Morgen besluiten we met zijn allen dat verzuim geen issue meer is, maar een gewoon onderdeel van risicomanagement. Preventie van verzuim is dan een kwestie van dialoog tussen contractpartners.
Vandaag, nog één keer die vermaledijde Falke & Verbaan kretologie die u al tien jaar hoort: “Ziekte overkomt je, verzuim is een keuze”. Je voelt je beroerd en kiest of je wel of niet gaat “zur Arbeit”. Voor de laatste keer: Verzuim is een keuze.
Gisteren kwam er een mens op mijn spreekuur. Ze had veel last van vermoeidheid. Haar baas was vervelend aan het pushen. Haar man was ook vervelend, want die had geen werk meer. En ze wilde alles juist zo goed doen. Maar werken kon nu echt niet.
Ik zei nog: “Mens, je hebt een vrije wil, je kunt zelfstandig besluiten om bepaald gedrag te laten zien. Niet God, of je baas, maar jij “zelf” bepaalt of je je ziek meldt. “Want”, zo ging ik verder, “laten we er niet om heen draaien: ieder mens is een zelfstandig denkend wezen dat verantwoordelijk is voor zijn eigen gedrag. Je hoeft tenslotte niet te accepteren dat je man je slaat, je hoeft je niet ziek te melden, je laat je toch niet beïnvloeden?!”
“En,” – dacht ik hardop – “ik denk dat je een weloverwogen rationele keuze hebt gemaakt. Alles goed en wel tegen elkaar afgewogen, besluit je toch in bed te blijven liggen.”
U voelt de bui al hangen: de verzuimende werkneemster kiest helemaal niet om te gaan verzuimen, zij doet het en heeft daar een heel scala aan redenen, emoties en volslagen (on)duidelijke ‘motieven’ voor. We weten al heel lang dat de meeste beslissingen behoorlijk irrationeel zijn. (Wat overigens niet direct wil zeggen dat ze daarmee “fout “ zijn!)
Weg met al die kretologieën dus. Verzuim is dus irrationeel gedrag en ziekte overkomt je, maar zeker niet altijd…
Wat kan een leidinggevende nu met deze wijsheid? Het is, lijkt mij, in ieder geval goed om te weten dat het allemaal niet zo logisch is. Wat je wilt is dat de zieke werkneemster komt werken, ook al is ze nog ziek (ze voelt zich in ieder geval zo). Je wilt het gedrag beïnvloeden. Er is niets fijner dan iemand die doet wat jij wilt..?
Gedrag – en zeker irrationeel gedrag – kun je alleen maar beïnvloeden als er wederzijds vertrouwen is. By the way: is er geen vertrouwen, dan heb je een heel ander probleem: wil je wel verder met deze werknemer? Of vice versa: wil zij wel met jou?
Als er vertrouwen is, dan kun je als leidinggevende veel zeggen en doen. Met respect, maar wel duidelijk. Je kunt zeggen waar je last van hebt en wat voor gedrag je wél zou willen zien. Je kunt afspraken maken, zelfs vragen wát iemand heeft, maar je bent geen dokter (daar zijn er al genoeg van, toch?).
Vervolgens is het van belang om te kijken welke motieven of problemen er spelen. En als er problemen aan ten grondslag liggen, kunnen ze mogelijk ook worden opgelost. Dat voorkomt verzuim in de toekomst.
De bedrijfsarts kan u daarmee helpen. Dat dan weer wel. Als u vindt dat het dubieuze motieven zijn, dan zegt u dat. Wat niet wil zeggen dat u gelijk heeft. Zo is het leven: irrationeel, maar boeiend!