De Autoriteit Persoonsgegevens heeft een vernieuwde versie van de eerder in 2008 verschenen leidraad “De zieke werknemer en privacy” gepubliceerd. De publicatie heet “Beleidsregels voor de verwerking van persoonsgegevens over de gezondheid van zieke werknemers”.
De vuistregels van Abrona worden in deze beleidsregels nog eens ondubbelzinnig herhaald. Zie pag 19: “De werkgever mag bij de ziekmelding niet vragen naar de aard en/of de oorzaak van de ziekte van de werknemer.” Nou ja, dat wisten we al lang.
Maar opnieuw staat er: “Ook mag hij niet zelf vragen naar de beperkingen en mogelijkheden van de werknemer.”
En op pag. 23: “De bedrijfsarts/arbodienst adviseert de werkgever over de beperkingen en mogelijkheden van een zieke werknemer en wat deze betekenen voor het soort werk dat de werknemer nog kan doen.”
Voor zover er al onduidelijkheid zou bestaan over strekking en reikwijdte van het rapport met bevindingen over Abrona, dan komt daar nu met deze leidraad een einde aan.
Verzuimbegeleiding
De AP brengt de rollen, taken en bevoegdheden in de verzuimbegeleiding terug tot twee vormen:
– procesbewaking als bevoegdheid van de werkgever
– actieve verzuimbegeleiding onder verantwoordelijkheid van de bedrijfsarts.
In het eerste geval mogen alleen banale gegevens worden verwerkt. Denk aan zaken als registreren eerste ziektedag, de vraag of regres speelt en het verwerken van informatie die is ontvangen van de bedrijfsarts.
Negatief geformuleerd betekent dit: een werkgever mag niet als eigen bevoegdheid informatie inwinnen over mogelijkheden tot werken, een mogelijke aanpassing van het verzuimpercentage, of bij de zieke werknemer informeren naar ontwikkelingen op het vlak van zijn beperkingen en arbeidsmogelijkheden.
Actieve verzuimbegeleiding aan de andere kant kan alleen onder verantwoordelijkheid van de bedrijfsarts plaatsvinden, dus onder de spreekwoordelijke ‘verlengde arm’.
Die delegatie is dan vanzelfsprekend wel aan strikte regels gebonden (zie pag. 26 van het rapport). Zo moet de bedrijfsarts zich hebben overtuigd van de bekwaamheid van de gedelegeerde, moet er regelmatig en structureel overleg zijn, etc.
Anders gezegd: door deze nieuwe beleidsregels zal de zzp-casemanager en het verzuimbedrijf vriendjes moeten worden met de bedrijfsarts en komt er een einde aan het verzuimgesprek tussen medewerker en leidinggevende.
Bedrijfsarts verantwoordelijk voor casemanager
Mijn analyse van Abrona – een werkgever mag niets zinnigs meer vragen over het verzuim – blijft door deze beleidsregels overeind. Arbodiensten zullen zich trouwens ook moeten bezinnen over hun propositie.
Want, in het geval ‘eigen regie’ als onderdeel van de dienstverlening is afgesproken – waarmee ik onder meer bedoel dat de klant beoordeelt of en wanneer de arts om advies van de bedrijfsarts wordt gevraagd en ondertussen zelf de vinger aan de pols houdt – is die bedrijfsarts nu plotseling verantwoordelijk voor het doen en laten van de casemanagers van de klant. En dát was natuurlijk niet afgesproken!
Op zoek naar de ‘nuance’?
Marktpartijen en deskundigen hebben met ongeloof en verbazing op deze beleidsregels gereageerd. Zonder aanvullende maatregelen en een gewijzigde verzuimaanpak zal het kort verzuim door toepassing van deze nieuwe regels oplopen; dat zal voor iedereen duidelijk zijn. Privacy prima, maar tegen elke prijs?
Een ander deel van de kritiek is dat de AP haar boekje te buiten gaat. Criticasters menen dat de AP nieuwe regels heeft bedacht. De AP heeft helemaal geen regelgevende bevoegdheid. Zij moet toezien op de naleving van bestaande regels, maar mag niet zelf nieuwe dingen bedenken of toevoegen.
De hoop was gevestigd op de politiek. Minister Asscher is gevraagd om, ik zeg het maar even populair, de privacywaakhond terug te fluiten om een nuance aan te brengen in de opstelling van de AP.
Maar wie daarop zijn hoop had gevestigd, komt bedrogen uit. Op 6 juni jl. heeft de minister een brief naar de Tweede Kamer gestuurd waarin hij bevestigt dat het voor werkgevers niet is toegestaan naar de medische beperkingen van zieke werknemers te informeren.
Eigenregiemodel exit?
Betekenen deze nieuwe regels nu het einde van het eigenregiemodel?
Ja. Tenzij… De in 2005 wettelijk geïntroduceerde maatwerkregeling maakte het mogelijk om de tot op dat moment verplichte aansluiting bij een gecertificeerde arbodienst om te ruilen voor ‘eigen regie’.
De verzuimaanpak die daardoor mogelijk werd, bracht als bijna vanzelfsprekend met zich mee dat de werkgever informeerde naar functionele beperkingen en mogelijkheden tot werken. Zo’n verzuimgesprek tussen werknemer en leidinggevende kan echter door de nieuwe beleidsregels niet langer door de beugel. Dat is nu duidelijk.
Maar… het eigenregiemodel betekent niet per sé dat werkgever en werknemer zelfstandig een analyse maken van de situatie en dus zelf informatie moeten verzamelen. Ze kunnen zich daarbij natuurlijk ook laten bijstaan door professionals.
Waar het eigenregiemodel in de kern over gaat, is dat werkgever en werknemer de keuzes maken en niet de hulpverlener, lees: de arbodienst, bedrijfsarts, casemanager, etc.
Het feit dat de benodigde informatie hiervoor niet zélf mag worden ingewonnen, maar door het standpunt van de AP alleen via de dienstverleners tot hen kan komen, is voor eigen regie geen belemmering.
Vergelijk het met het uitzoeken van een hypotheek: het is geen enkel probleem als de hypotheekadviseur alle mogelijke keuzes voorlegt, zolang de klant daarna zelf de keus maakt en die keuze dus niet door de hypotheekadviseur wordt gemaakt.
Kortom: eigen regie staat of valt niet met wie de informatiebron is, maar met wie men de keuzes maakt.
Arbodienstverleners zullen daarom nieuwe mogelijkheden moeten vinden om tegen aanvaardbare kosten informatie in te winnen bij zieke werknemers en deze informatie op een verantwoorde manier te duiden en door te geven. Dat is de uitdaging waar deze nieuwe beleidsregels ons voor plaatsen.
Lees ook: Beleidsregels AP voor de verwerking van persoonsgegevens over de gezondheid van zieke werknemers
Lees ook van deze auteur: Abrona, nekslag voor eigenregiemodel?
