NVAB: Meer aandacht nodig voor astma/COPD en werk

Er is dringend meer aandacht nodig voor de combinatie van astma/COPD en werk. Beide longaandoeningen kennen een hoge ziektelast en vormen ernstige bedreigingen voor het werkvermogen.

Tegelijkertijd spelen bij circa 15 procent van de astma- en COPD-patiënten werkgerelateerde factoren een rol in het ontstaan van de ziekte.

Onbekendheid met risico’s in het werk én beschikbare ondersteuningsopties zorgen nu voor onnodig veel gemiste kansen.

Beroepsmatige blootstelling

Nederland telt ruim 640.000 mensen met astma en ruim 613.000 met COPD. De verwachting is dat deze cijfers de komende jaren verder oplopen. Werk is hierin een factor van belang: bij 15 procent van de patiënten speelt beroepsmatige blootstelling aan stoffen, gassen, dampen en rook een rol in het ontstaan van de ziekte.

Jos Rooijackers, longarts en voorzitter van het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen: “Alleen al voor beroepsastma ligt de prognose op 375 nieuwe gevallen per jaar. Een groot probleem, want de ziektelast is vergelijkbaar met die van werkgerelateerde lage rugklachten. De verzuimkosten door longaandoeningen bedragen 1 miljard euro per jaar. En jaarlijks sterven drieduizend mensen aan longaandoeningen ten gevolge van stoffenblootstelling op het werk”.

Werknemer kent risico’s en adviesopties niet

Een groot knelpunt is dat veel mensen zich niet bewust zijn van de risico’s in hun werk. Hierdoor komen ze ook niet op het idee om informatie en preventie-advies te vragen aan de bedrijfsarts.

Maar ook werknemers die – al dan niet door hun werk – astma of COPD hebben ontwikkeld, hebben zelden contact met een bedrijfsarts. Terwijl goede medische begeleiding cruciaal is om ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid door verergering van de klachten te voorkomen.

Bedrijfsarts en consulent arbeidsgerelateerde longaandoeningen Gerda de Groene: “Patiënten zijn zich vaak niet bewust van de relatie tussen hun ziekte en hun werk. En maar weinig werknemers weten dat ze altijd vertrouwelijk bij de bedrijfsarts terecht kunnen. Ook zonder ziekmelding.”

Bedrijfsarts moet alert en proactief zijn

Bedrijfsartsen moeten zich op hun beurt bewust zijn van de blinde vlek die astma en COPD voor hen kan vormen.

“De patiënten zijn er wel, maar de bedrijfsarts ziet ze vaak niet”, zegt specialist beroepsziekten en klinisch arbeidsgeneeskundige Teake Pal. Hij werkte zelf jarenlang als bedrijfsarts en weet uit ervaring hoe zelden astma- en COPD-patiënten in de spreekkamer verschijnen.

Op dit moment heeft 7 procent van de werkenden met COPD contact met de bedrijfsarts, bij astma is dat 15 procent. De schaarse contacten die er wél zijn, moeten dus volgens Pal aanleiding zijn om zeer alert te zijn op mogelijke blootstellingsrisico’s in het werk. Maar onderken ook dat preventie om een proactieve aanpak vraagt. Pal: “Ken de bedrijven waarvan het personeel onder jouw verantwoordelijkheid valt. Neem het initiatief voor contact met de werkgever als je werk met risicovolle stoffen verwacht of vermoedt”.

Kleine aanpassingen kunnen al groot verschil maken

Of de oorzaak nu in het werk ligt of niet: als iemand astma of COPD heeft, dan is er een aanzienlijk risico op negatieve impact op het werkvermogen.

Ruim één op de vijf astma- en COPD-patiënten heeft problemen om zijn werk uit te voeren of te behouden. Een op de zeven mensen met astma is arbeidsongeschikt, bij COPD is dat zelfs een op de drie.

Ook in dit verband is deskundig advies van grote waarde, zegt bedrijfsarts Marlo van den Kieboom. “De bedrijfsarts kan adviseren over vermindering van de blootstelling aan risicovolle stoffen, begeleiding bieden bij terugkeer naar werk na verzuim en meedenken over gezonde werkbelasting en werkbehoud op de lange termijn. Aanpassingen zoals flexibele werktijden, vaker pauze of gedeeltelijk ander werk kunnen al een groot verschil maken. Maar in ernstige gevallen kan ook advies over volledig ander werk een uitkomst zijn”.