Psychische klachten tijdens jeugd belemmeren jongvolwassenen in werk

Ruim één op de vijf starters op de arbeidsmarkt worstelt met psychische klachten uit hun jeugd. Dit heeft impact op hun arbeidsdeelname, productiviteit en verhoogt de kans op verzuim. Toch blijft de link tussen psychische klachten tijdens de jeugd en later werkverzuim vaak onderbelicht.

Dit en meer blijkt uit onderzoek van Arbo Unie, in samenwerking met het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Naar aanleiding van het onderzoek roept Arbo Unie op tot een proactieve aanpak: “Creëer een werkklimaat met aandacht voor mentale gezondheid en ruimte voor jonge werknemers om belangrijke behoeften in werk te realiseren.”

Moeite met voldoen aan werkeisen

Iris Arends, Directeur Arbo Unie Kennisinstituut Werk & Gezondheid en senior onderzoeker bij het UMCG: “Jongvolwassen werknemers die tijdens hun jeugd doorlopend psychische klachten hebben ervaren, geven aan dat ze moeite hebben met het voldoen aan werkeisen. Voor iemand die fulltime werkt, komt dat neer op gemiddeld één dag per week. Daarnaast zien we dat deze groep veel te maken heeft met hoge baanonzekerheid, door banen met tijdelijke contracten, lager salaris en parttime in plaats van fulltime werk”.

Het aandeel psychisch verzuim onder jongeren tot 35 jaar is gestegen van een kwart in 2016 tot een derde nu. Bij oudere werknemers blijft dit nagenoeg stabiel, zo’n 25 procent.

Arends vervolgt: “Werkgevers vragen ons steeds vaker hoe zij meer grip kunnen krijgen op het toenemende verzuim onder jongeren. Onderzoekers die verzuim proberen te verklaren, houden er vaak geen rekening mee dat het verleden vóór de start van het werkzame leven ook een belangrijke rol speelt. We willen werkgevers helpen om de lange termijneffecten van ervaringen tijdens het werkzame leven beter te begrijpen. Niet alleen door kennis te delen, maar ook door het bespreekbaar te maken en ermee om te gaan.”

Effectieve ondersteuning voor jongeren na psychisch verzuim

Werknemers die na een periode van psychisch verzuim terugkeren naar werk, bereiken vaak niet meteen hun normale productiviteit. Re-integratie vraagt van werkgevers een beter begrip van psychische problemen en het besef dat de meeste mensen nog maanden nodig hebben om weer goed te kunnen functioneren, ook al werken ze weer volledig. Door bewustwording en passende steun kunnen jongere werknemers beter worden begeleid in hun herstel en re-integratie in het arbeidsproces.

Prof. dr. Corné Roelen, bedrijfsarts bij Arbo Unie en hoogleraar bedrijfsgeneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen: “Er heerst vaak een misvatting onder werkgevers dat burn-outs vooral voorkomen bij oudere werknemers die jarenlang te hard hebben gewerkt. Dit leidt tot verbazing en soms ongeloof bij werkgevers wanneer jongere werknemers met weinig werkervaring uitvallen met burn-out klachten”.

De vaak gehoorde veronderstelling, dat jongeren flexibel willen zijn en geen vast contract nodig hebben, is door recent onderzoek onder jongeren ontkracht. Verder hechten jongeren waarde aan een goede werkgever. Roelen moedigt werkgevers aan te zorgen voor een goede onboarding en zich meer te verdiepen in medewerkers, wat zijn hun verwachtingen en ambities? Dat zou eigenlijk bij sollicitatiegesprekken al aan de orde moeten komen door vragen te stellen, zoals: “Waar haal jij voldoening uit?”, “Wat betekent werk voor jou?”, “Wat verwacht je van deze baan?” Het managen van verwachtingen helpt om misverstanden en ontevredenheid over werk te voorkomen, aldus Corné Roelen.