Verzuim en (financiële) stress: een groeiend probleem

Uit recente cijfers van Arbo Unie blijkt, dat werknemers die zich ziek melden steeds vaker bezorgd zijn over hun financiële situatie. Onderwerpen als ‘schulden’, ‘rekeningen’ en ‘inkomen’ worden significant vaker genoemd in de verzuimbegeleiding.

Dit artikel zal dieper ingaan op de relatie tussen financiële zorgen en ziekteverzuim, en hoe werkgevers en werknemers hiermee om kunnen gaan.

Toenemende zorgen over bestaanszekerheid

Hoewel het totaal aantal verzuimgevallen afneemt, zijn werknemers langer ziek dan voorheen. De gemiddelde verzuimduur is gestegen van 35 dagen in 2022 naar 41 dagen in 2023.

Dit kan te wijten zijn aan de moeilijkheden bij het re-integreren in een werkomgeving waar iedereen het druk heeft.

Daarnaast signaleren professionals van Arbo Unie dat werknemers steeds meer zorgen hebben over hun bestaanszekerheid. Onderwerpen als ‘inkomen’, ‘rekeningen’ en ‘schulden’ worden in het derde kwartaal van 2023 50 procent tot 70 procent vaker besproken dan in dezelfde periode vorig jaar.

Bestaanszekerheid als verkiezingsthema

Het waarborgen van bestaanszekerheid lijkt een belangrijk thema te worden in de verkiezingen.

Volgens Minister van Financiën Sigrid Kaag leven te veel Nederlanders in armoede en hebben ze moeite om hun vaste lasten te betalen. Om armoede te bestrijden, is er een extra budget van 2 miljard euro beschikbaar gesteld.

Koning Willem-Alexander benadrukt ook het belang van het werken aan gelijke kansen en bestaanszekerheid als een permanente opdracht.

Financiële problemen en de invloed op werk

Arbo Unie maakt zich, mede door de nieuwe cijfers, zorgen over de financiële problemen van Nederlanders en de impact hiervan op hun leven en werk.

Het bespreken van financiële zorgen rust nog steeds op een taboe, wat de problemen en stress alleen maar verergert. Corné Roelen, bedrijfsarts bij Arbo Unie, benadrukt het belang van het delen van zorgen met familie, vrienden, leidinggevenden, of personeelszaken.

Veel organisaties zijn bereid om mee te denken en kunnen hulp regelen, zoals het inschakelen van budgetcoaches. Werknemers kunnen ook terecht bij een bedrijfsarts of een financieel hulploket van de gemeente.

De rol van werkgevers bij het bespreekbaar maken van financiële zorgen

Werkgevers kunnen ook een belangrijke rol spelen bij het bespreekbaar maken van financiële zorgen. Door proactief te communiceren over de mogelijkheden binnen de organisatie en waar werknemers terecht kunnen voor vragen over salaris, voorschotten of budgetcoaches, kun je de drempel om erover te praten verlagen voor werknemers. Het voorkomen van grote financiële problemen en de daaruit voortvloeiende stress en spanningen kun je hiermee bevorderen.

Gertie Buurmans, bedrijfsmaatschappelijk werker bij Arbo Unie, benadrukt dat schaamte over financiële zorgen ervoor kan zorgen dat de situatie langer blijft bestaan. Het hebben van financiële zorgen leidt tot chronische stress en het is belangrijk om niet alleen praktische oplossingen te bieden, maar ook te kijken naar duurzame oplossingen. Het normaliseren van de situatie en het doorbreken van het taboe zijn essentieel.

Daarnaast moet er ook aandacht zijn voor het mentale welzijn van werknemers en de mogelijkheden om hen hierbij te begeleiden.

Verzuim door stress: een stijgend probleem

Naast financiële zorgen is ook stress een belangrijke oorzaak van verzuim. Uit cijfers van arbodiensten ArboNed en HumanCapitalCare blijkt, dat het langdurig verzuim door stressgerelateerde klachten in het afgelopen jaar met 8,4 procent is gestegen.

Stressgerelateerde klachten, zoals piekeren, lusteloosheid en gespannenheid, zijn zelfs de hoofdoorzaak van verzuim bij vrouwen en werknemers tussen de 25 en 45 jaar, waaronder ook de generatie Millennials valt.

Stress op het werk en in het privéleven

Hoewel stressklachten vaak leiden tot verzuim op het werk, geeft 40 procent van de bedrijfsartsen aan dat de oorzaak van de klachten nauwelijks verband houdt met het werk.

Onderzoek toont aan dat gebeurtenissen in het persoonlijke leven van werknemers vaak ingrijpende gevolgen hebben op het werk. Denk hierbij aan het verlenen van mantelzorg naast het werk, een echtscheiding of financiële zorgen. Deze factoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van stress en uiteindelijk verzuim.

Een rugzak vol zorgen

Jurriaan Penders, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij HumanCapitalCare, vergelijkt de manier waarop zorgen door werk en privéleven elkaar versterken met het vullen van een rugzak. Deze rugzak kan zich vullen met allerlei zaken uit zowel het werk- als het privéleven. Op een gegeven moment kan de rugzak te vol raken door zorgen, stress en andere energieverslindende factoren. De rugzak maakt geen onderscheid tussen zorgen veroorzaakt door werk of andere oorzaken, waardoor deze te zwaar kan worden en werknemers overbelast raken.

Sectoren met het hoogste verzuim door stress

Het gemiddelde verzuimpercentage door stressgerelateerde klachten was het afgelopen jaar 1,0 procent. Uitschieters waren te zien in de sectoren openbaar bestuur (1,5 procent), zorg (1,5 procent) en onderwijs (1,3 procent).

Deze branches hebben een sterke maatschappelijke functie, waarbij het werken voor anderen centraal staat. Vooral in de gezondheidszorg en het onderwijs zijn medewerkers gedreven om anderen te helpen, vaak ten koste van hun eigen grenzen. Bovendien hebben medewerkers in deze sectoren weinig autonomie, wat het lastig maakt om het werk zo te organiseren dat het energie geeft en de kans op stress vermindert.

Eerder ingrijpen om erger te voorkomen

Bedrijfsartsen hanteren drie niveaus van stressgerelateerde klachten: spanningsklachten, overspanning en burn-out. Hoe langer men wacht met het aanpakken van deze klachten, hoe erger het wordt en hoe langer het duurt voordat iemand herstelt.

Het afgelopen jaar zagen arbodiensten vooral een stijging van medewerkers met overspanning. Deze medewerkers zijn gemiddeld 235 dagen uit de roulatie, met grote gevolgen voor alle betrokken partijen.

Het tijdig signaleren en bespreekbaar maken van stressklachten, zelfs als het werk niet de directe oorzaak is, kan ervoor zorgen dat klachten niet verergeren en dat werknemers niet voor langere tijd uitvallen.

Financiële zorgen en stress hebben een aanzienlijke impact op het ziekteverzuim onder werknemers. Het bespreekbaar maken van financiële zorgen en stressklachten is essentieel om problemen aan te pakken en te voorkomen dat werknemers voor langere tijd uitvallen.

Werkgevers kunnen een belangrijke rol spelen bij het creëren van een open en ondersteunende werkomgeving. Door proactief te communiceren over beschikbare hulp en oplossingen, kan de drempel om over financiële zorgen te praten verlaagd worden. Het vroegtijdig signaleren en aanpakken van stressklachten kan erger voorkomen en bijdragen aan het welzijn en de productiviteit van werknemers.