Tussen 2011 en 2015 nam de vraag naar huisartsenzorg toe en daarbij ook de vraag naar zorg vanwege ‘kleine kwalen’.
Iets meer dan de helft van de patiënten met een kleine kwaal verliet de praktijk zonder recept.
Kleine kwaal?
Voor kleine kwalen is vaak weinig of geen medische tussenkomst nodig. Kleine kwalen – zoals insectenbeten, schaafwonden en hoesten – gaan meestal vanzelf over of kunnen met een zelfzorgmiddel worden verholpen.
Voor patiënten echter, is het soms lastig om zelf te beoordelen of hun klacht een kleine kwaal is of om een meer intensieve behandeling vraagt.
De laatste jaren zijn er steeds meer initiatieven geweest, zoals websites, om patiënten beter voor te lichten voor welke klachten zij wanneer contact moeten opnemen met de huisarts. Dit roept de vraag op of mensen mogelijk minder of meer naar de huisarts gaan voor kleine kwalen.
Dit blijkt niet zo te zijn. Het aandeel contacten met de huisarts vanwege kleine kwalen blijft in de periode 2011-2015 zo rond de 4 procent schommelen. Dit is vergelijkbaar met de resultaten uit een eerder onderzoek in Nederland over de periode 2003-2009.
Ziekte van Lyme
Er is wel een verschuiving te zien bij insectenbeten. Meer mensen gaan naar de huisarts vanwege een tekenbeet en krijgen ook vaker preventief antibiotica voorgeschreven om zo het risico op het krijgen van de ziekte van Lyme te verlagen.
Afwachtend beleid huisarts
In 2015 blijkt dat gemiddeld 15 van de 100 patiënten naar de huisarts zijn gegaan vanwege een kleine kwaal, wat vergelijkbaar is met 2011.
In 2015 kreeg 46 procent een geneesmiddelvoorschrift voor een kleine kwaal en in 2011 was dit 58 procent. De huisarts lijkt dus vaker een afwachtend beleid zonder voorschrijven van medicatie te voeren bij kleine kwalen.
Invloed van internet
Het NIVEL vindt geen toe- of afname van het aantal contacten met de huisartspraktijk vanwege een kleine kwaal en daarmee lijkt er weinig effect te zijn van meer (digitaal) beschikbare informatie hierover.
Eerder onderzoek uit 2016 liet zien dat voor sommige aandoeningen die besproken worden op Thuisarts.nl er wel een afname in het aantal contacten bij de huisarts werd gezien, maar voor een aantal andere klachten niet.
Dit geeft aan dat beschikbare informatie op internet niet per definitie leidt tot een afname van het aantal contacten, maar dat dit per klacht kan verschillen.
Onduidelijk is hoe dit komt. NIVEL vindt het de moeite waard om hier nader op in te gaan en na te gaan hoe ze patiënten vooraf beter kunnen informeren zodat zij zelf een betere afweging kunnen maken wat te doen bij bepaalde klachten.
Herkennen
Voor patiënten is het, ook met goede voorlichting, vaak moeilijk om onderscheid te maken of de klacht die zij hebben vanzelf zal overgaan of dat er meer nodig is. De huisarts kan dit onderscheid wel maken en heeft ook een belangrijke rol bij het geruststellen en adviseren van de patiënt.
