Een aantal jaar geleden kreeg ik een ‘blower’ aan de telefoon. Een wanhopige en zelfs suïcidale man van midden dertig. Hij stond op het punt zijn baan als ICT-helpdeskmedewerker te verliezen door het jarenlang overmatig roken van jointjes.
Mark had zichzelf een paar maanden ervoor aangemeld bij de verslavingszorg. Het advies was een opname van vier weken.
Daags voor de toegezegde opname werd hij alsnog ongeschikt bevonden. Hij mocht weer voort in de wachtlijstgroep, met allemaal inmiddels bekende andere mensen die de controle over hun leven aan het verliezen waren.
Wanhoop
In de wachtlijstgroep werd zijn wanhoop erger en zijn uitzicht troebeler. Niemand kon hem duidelijk maken hoe hij geholpen zou worden en zijn werkgever, die bereid was geweest hem te vervangen tot na de klinische opname, begreep niet waarom het proces stagneerde.
De druk nam daardoor toe, net als overigens het aantal jointjes dat hij per dag rookte.
Na de uitleg dat wij geen bed of opname bieden, slaakte Mark een ongelukkige zucht. “Ook jullie kunnen me dus niet helpen”, jammerde hij. Op de uitleg dat blowen niet zomaar een probleem wordt voor iemand, dat blowen een bestaande depressie erger maakt, de lust tot initiatief ontneemt en duizeligheid en spierverslapping veroorzaakt, was Mark overtuigd dat wij met onze aanpak hem zeker zouden kunnen helpen.
Ogen en oren
Een paar dagen later zat hij tegenover me met een goede vriend. Die zou hem het gehele traject begeleiden: onze ogen en oren in de thuissituatie. De beide mannen luisterden aandachtig en begrepen snel wat hen te doen stond.
We zouden eerst een medische en psychosociale intake doen. Ook zou er een apart gesprek zijn met zijn begeleider – de goede vriend – om aanvullende informatie te verzamelen.
Uit de verzamelde gegevens ontstond een plan van aanpak gericht op het leren omgaan met zijn heftige gedachten, het starten met medicatie, het hervinden van sociale en sportieve bezigheden en natuurlijk het stoppen met blowen.
Slappe zak
Na een aantal weken zie ik Mark opbloeien. Hij krijgt weer zin in het ondernemen van activiteiten. Volgens protocol wordt hij de eerste periode veelvuldig gebeld en maakt hij zo nodig gebruik van de 24/7 bereikbaarheidstelefoon.
Vijf weken na mijn eerste telefoongesprek met Mark is hij in staat zijn werk weer op te pakken om na ruim een half jaar verzuim te re-integreren. Maar dan loopt Mark ergens tegenaan waar hij niet op had gerekend: zijn collega´s zijn erg boos en ontevreden over hem. En ondanks het feit dat hij jarenlang de meest succesvolle helpdeskmedewerker was met de grootste productie en effectiviteit, neemt zijn werkgever het niet voor hem op.
Mark wordt door zijn collega’s gezien als “slappe zak” en het wordt duidelijk dat niemand zijn verslaving serieus lijkt te nemen.
ADHD
Moet Mark uitleggen dat bleek dat hij ADHD heeft en dat het blowen hem de rust gaf die hij op andere wijze niet kon vinden? Dat het blowen voor hem niet iets was waar hij plezier aan beleefde, maar dat het hem op de been hield?
Dat hij juist door het blowen de meest succesvolle medewerkers was geweest, maar dat het uiteindelijk zijn conditie en kracht had ontnomen?
Moet Mark uitleggen dat hij een heel heftige periode heeft meegemaakt in zijn jeugd en dat zijn familie belast is met een lange geschiedenis met psychiatrische problemen en verslavingsproblemen?
Moet hij iedereen uitleggen hoe zijn verslaving aan het blowen is ontstaan en hoe hard hij er nu aan werkt om dit achter zich te laten? Moet hij vertellen dat hij graag weer de meest succesvolle medewerker is, die hij in zijn hart best graag wil zijn?
Kroon op het werk
Mark redde het gelukkig zonder steun van collega’s en werkgever. Hij werkte zich een weg terug en overwon zijn verslaving. Hij nam medicatie, volgde therapie en gebruikte af en toe op moeilijke momenten de 24-uurs telefoon.
En na ruim een half jaar zonder blowen kreeg hij tijdens een gesprek met zijn werkgever eindelijk weer eens te horen dat hij goed bezig was. Met een voldane grijns wenste Mark hem een fijn weekend. Hij zou kunnen beginnen bij een nieuw bedrijf, met nieuwe collega’s en zonder een je-altijd-inhalend-verleden.
Deze overwinning in zijn eigen werksituatie met het terugkerende respect van de meeste van zijn collega’s en de waardering van zijn werkgever was zijn kroon op het werk.
Gewoontegedrag
Verslaving is ook hier weer geen ziekte in de traditionele zin van dat woord. Het is gewoontegedrag en een middel dat een brein verstoord en ontregeld en soms zelfs vervormt.
Het herstel kost daarom tijd en de kwetsbaarheid blijft een leven lang. Maar iedere terugval, nadat iemand helemaal schoon is geweest, is weer een nieuwe keus. En Mark kiest ervoor om zijn problemen niet meer op te lossen met blowen.
