Helft mantelzorgers meldt zich af voor werk door zorgtaken

Voor een groot deel van de Nederlandse mantelzorgers gaat de zorg voor een naaste ten koste van hun werkverplichtingen.

Het afgelopen jaar heeft de helft van de mantelzorgers eens of vaker werk moeten afzeggen om hulp te verlenen aan een familielid, vriend of buurtgenoot. Een op de vier mantelzorgers laat bovendien weten dat de werkgever niet op de hoogte is van zijn of haar mantelzorgtaken. Privacy is daarbij de meest gehoorde reden.

Dat blijkt uit de tweede editie van het Nationaal Mantelzorgonderzoek, uitgevoerd onder 1710 mantelzorgers.

Van de werkende en studerende mantelzorgers geeft driekwart aan zelfs meermaals het werk te hebben afgezegd om mantelzorg te verlenen.

Doordat het combineren van de zorgtaken met werk als lastig wordt ervaren, overweegt een kwart van de mantelzorgers om minder te gaan werken, 10 procent overweegt helemaal te stoppen met werken.

Kiezen tussen zorg of werk

Bij vakbond De Unie is mantelzorg al jaren een standaard onderwerp tijdens de cao-onderhandelingen met bedrijven, zegt belangenbehartiger Joop Voesten. “Ik schrik er alsnog van dat sommige werknemers zich genoodzaakt voelen om te kiezen tussen werken of mantelzorgen. Elk procent dat overweegt om te stoppen met werken, is er een te veel. Zowel mantelzorgers als beschikbare arbeidskrachten hebben we komende jaren hard nodig.”

Volgens de bestuurder van de vakbond is nog niet voor elke werkende mantelzorger even duidelijk over welke mogelijkheden hij of zij beschikt. Voesten pleit daarom voor een open dialoog met de werkgever en informatiebijeenkomsten. Dat veel mantelzorgers hier behoefte aan hebben, blijkt ook uit het onderzoek: in ruim een derde van de gevallen kozen de mantelzorgers ervoor om een vrije dag op te nemen in plaats van zorgverlof op te nemen.

Dat laatste gebeurde slechts in een kwart van de gevallen. Het aantal dagen dat de mantelzorgers in totaal niet konden werken, varieert enorm. Bijna een kwart viel twee werkdagen uit, 20 procent twee tot vier werkdagen en 14 procent een volledige werkweek. Langdurige uitval kwam bovendien vaak voor: 18 procent werkte door mantelzorg enkele weken tot een maand niet, 15 procent zelfs meerdere maanden niet.

Hybride werken als oplossing

Een mogelijke oplossing voor een betere werk-mantelzorgbalans is volgens veel mantelzorgers hybride werken, waarbij een gedeelte vanuit huis kan worden gewerkt. 81 procent van de mantelzorgers die dit kunnen doen, is van mening dat deze manier van werken de mantelzorgtaken beter mogelijk maken.

Een van de deelnemers aan het onderzoek, Marisca Wolff (60) uit Zuid-Holland, beaamt dit. Na overleg met haar werkgever, de politie, vond zij een oplossing om voor haar 88-jarige vader met de ziekte van Alzheimer te zorgen. “Na het overlijden van mijn moeder stelde mijn partner voor om in te trekken bij mijn vader. Dat gaat goed omdat ik thuis kan werken en maar af en toe afspraken buiten de deur heb”, aldus Wolff.

Anders dan Marisca laat een kwart van de mantelzorgers weten dat de werkgever niet weet dat hij of zij ook zorgtaken heeft als mantelzorger, meestal vanwege privacy redenen. In de gevallen dat de werkgever wel op de hoogte is gesteld, voelen de werkende mantelzorgers zich vaker (83 procent) gesteund door hun werkgever. Wel heeft de helft van deze werkgevers aan de mantelzorger laten weten dat de werkzaamheden er niet onder mogen lijden.

Somber toekomstbeeld

Het verlenen van mantelzorg is vaak een zware belasting, voor zowel werkende als niet-werkende mantelzorgers. Een kwart van alle mantelzorgers heeft fysieke klachten door de zorg voor een naaste, een derde kampt met mentale klachten. Vooral vermoeidheid en stress zijn veelgenoemde mentale problemen.

Van alle mantelzorgers in Nederland ervaart twee op de vijf wel eens een negatieve impact op het eigen, persoonlijke leven door het verlenen van mantelzorg. De helft geeft aan vanwege de zorgtaken sociale activiteiten te schrappen, zoals hobby’s, uitjes en tijd met de familie. Nog eens een kleine helft geeft aan wel eens over de eigen grenzen te gaan.

Een derde van de respondenten liet dan ook weten meer ondersteuning nodig te hebben bij de zorg. Opmerkelijk is dat een kleine helft van die groep niet goed weet waar zij kan aankloppen voor die hulp. Drie kwart van hen geeft bovendien aan ook in de toekomst nog extra hulp nodig te hebben.

Meer informatie over het Nationaal Mantelzorgonderzoek 2022 en meer resultaten zijn te vinden op www.nationaalmantelzorgonderzoek.nl