Er is een nieuw vies dingetje in verzuimland opgedoken. Niet zomaar vies, maar in de buitencategorie extreem heel erg gigantisch vies. Het vieze woord is ehhhhhh………., durf het bijna niet hardop te zeggen: “vrzmkstn”. Oeps, there it is, de teerling is geworpen!
Wie weet leest er iemand mee uit het Haagsche of van een werkgeversorganisatie, maar ik ga even een paar hele vieze dingen roepen:
“VERZUIMKOSTEN, KOSTEN VOOR ARBEIDSONGESCHIKTHEID, SCHADELASTONTWIKKELING, SCHADELASTBEHEERSING, VERZUIMSCHADE, GEDIFFERENTIEERDE WGA-PREMIE, RE-INTEGRATIEKOSTEN, ARBOKOSTEN!!!!!”
Pfffff, het is vast onbehouwen maar het lucht wel enorm op!
Er is de laatste maanden een duidelijke trend waarneembaar: wie kosten aan verzuim en arbeidsongeschiktheid koppelt, moet aan de schandpaal. Of het nu op TV is, in de krant of op social media, maar dienstverleners die een koppeling maken tussen verzuim en schade krijgen de wind van voren.
Dat wat niet genoemd mag worden
Wie eerder iets van mij heeft gelezen, weet dat ik vind dat werkgevers te zwaar en eenzijdig worden belast, dat de re-integratieverplichting te eenzijdig bij de werkgever ligt en dat ‘Den Haag’ de BV Nederland financieel veel te zwaar belast.
We hebben inmiddels zelfs een volgend level bereikt: het mag niet meer genoemd worden want daarmee wordt de werknemer te veel en te onredelijk onder druk gezet.
Het is daarom heel erg belastend en not done om een werknemer voor te rekenen wat zijn of haar verzuim kost. Wanneer je zo redeneert, ga je er gemakshalve vanuit dat de werknemer een slachtoffer is en de werkgever een veroorzaker. Maar in Nederland is juist het tegendeel meestal waar; het slachtoffer is meestal niet de werknemer maar juist de werkgever! En de veroorzaker is niet de werkgever maar de wetgever!
Het slachtoffer in Nederland is meestal niet de werknemer maar de werkgever
Veroorzaker is de wetgever
Het ligt aan de wetgever dat Nederland al vanaf 1967 als enige land ter wereld vasthoudt aan het principe dat de oorzaak voor de arbeidsongeschiktheid niet uitmaakt. Het ligt aan de wetgever dat er geen land ter wereld is waar werkgevers, ongeacht de oorzaak, zo lang en zo veel voor arbeidsongeschiktheid moeten betalen. Maar liefst twaalf jaar als je pech hebt.
Het ligt aan de wetgever dat er geen ander land in Europa is waar de re-integratieverplichting zo eenzijdig bij de werkgever ligt. De gemaakte schattingen lopen uiteen, maar onderzoek wijst uit dat tenminste 60 procent van al het verzuim niet werk-gerelateerd verzuim is, dus Risque Social. Arbodiensten schatten het percentage zelfs op circa 75 procent! Dit maakt de overheid en de vakbonden tot de partijen met het grootste financiële belang: sociale zekerheid die de overheid en werknemers nagenoeg niets kost!
Financiële druk is gigantisch
Wanneer diezelfde overheid de kosten met nieuwe wetgeving bij de werkgever blijft opstapelen, zoals recent met BeZaVa (financiering van een deel van de Ziektewet), dan neemt de druk nog verder toe. En die financiële druk is al gigantisch! Wat betalen de werkgevers bijvoorbeeld per jaar aan loon voor verzuimende werknemers?
De Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) oppert in haar visiedocument van 30 maart 2017 dat de kosten van ziekteverzuim in Nederland ruim 5 miljard euro per jaar bedragen.
Dokter, blijf bij je stethoscoop zou ik zeggen. Uit onderzoek van TNO blijkt dat de loondoorbetalingskosten per jaar 11 miljard euro bedraagt.
Dokter, blijf bij je stethoscoop!
Zelf schat ik in dat dit eerder 12 miljard is omdat bijna de complete publieke sector vaak het tweede, maar zeker het derde jaar verzuim niet meetelt omdat er dan een lager verzuimpercentage uitkomt.
Klopt, lees het gerust nog een keer: het tweede- en derdejaarsverzuim – veel overheidsinstellingen hebben drie jaar loondoorbetaling in hun cao opgenomen – wordt niet meegeteld, omdat er dan een lager verzuimpercentage kan worden gecommuniceerd. Voor de lezers die geen (register) casemanager zijn: wanneer ik een jaar afwezigheid niet als verzuim meetel, dan heb ik dat jaar ook geen loonkosten voor verzuim doorbetaald en zit die dus niet in de schatting van 12 miljard. Meer dan de helft van dit bedrag, circa 8 miljard euro, moeten werkgevers betalen terwijl zij er niets aan kunnen en mogen doen!
Kosten bij arbeidsongeschiktheid
Komt er nog meer? Ja, er komt nog een mooie bonus want wanneer een werknemer arbeidsongeschikt wordt, dan zijn die kosten en de kosten voor interventies, arbodienstverlening en (UWV) uitvoering ook voor de werkgever. En wat zijn deze kosten dan wel? Laten we ze afronden op een uiterst minimale extra 1,5 miljard per maand. In totaal dus 18 + 12 = 30 miljard per jaar.
Dus waar hebben we het over? Werkgevers betalen afgerond 115 miljoen euro – dat is € 115.000.000,– per werkdag – aan kosten waaraan ze voor circa € 69.000.000,– per werkdag part noch deel hebben en niets aan kunnen doen. Da’s best balen toch?
Wanneer werkgevers toekomstig verzuim en arbeidsongeschiktheid zo extreem eenzijdig en financieel onredelijk wordt aangerekend, dan komt er zeker een reactie en de eersten die zullen reageren zijn private organisaties. Zij kunnen dergelijke gaten immers niet met belastinggeld opvullen, of de kosten voor verzuim en arbeidsongeschiktheid ongestraft op hun dienstverlening afwentelen.
IBO: introduceer financiële prikkel voor werknemers
Je zou denken dat alleen werkgevers reageren en daarom is het bijzonder interessant dat nota bene het IBO (Interdepartementaal beleidsonderzoek) heeft onderzocht hoe men de arbeidsparticipatie van arbeidsongeschikten kan vergroten.
In het rapport “Geschikt voor de arbeidsmarkt” (publicatie 26 april 2017) is het opvallend, dat vanuit de departementen een politiek uiterst gevoelige zaak als de introductie van een grote financiële prikkel voor de zieke werknemers wordt bepleit (onder meer optie 8 pagina 18). Een ander punt is het voorstel tot een lastendrukverlaging voor de werkgevers (optie 12 pagina 14) met een halvering van de WGA-doorbelasting.
Ben ik met mijn betoog dus tegen de bonden en tegen partijen die de werknemer willen beschermen? Nee integendeel, en net zomin zijn de departementen dan tegen dezelfde bonden en partijen.
We leven in 2017 en de spruitjeslucht van de jaren ‘80 en ‘90 is niet meer
Waar ik wel tegen ben, is de nieuwe trend om publiciteit en hoge kijk- en leescijfers te halen zonder de andere kant van de medaille te laten zien. Zie deze column maar als een klein stukje achterkant van een hele grote medaille om mijn serieuze bezorgdheid uit te spreken over de eenzijdige kostenstapeling bij werkgevers. Dat daardoor risicomijdend gedrag ontstaat, is een natuurlijke reactie. Werkgevers gaan reageren en door schade en schande wijs geworden bijvoorbeeld het aannemen van mensen uitstellen of afstellen en zoveel mogelijk met ZZP’ers werken.
Prima als je daar tegen bent, maar geef niet bij voorbaat de werkgever de schuld en wees als vakbonden, SER en politieke partijen niet blind voor de te eenzijdige benadering van de afgelopen vijftig jaar. We leven in 2017 en de spruitjeslucht van de jaren ‘80 en ‘90 is niet meer. Durf open te staan voor de enorme financiële risico’s die je de BV Nederland daarmee oplegt.
