Inspectie SZW: in 2020 extra inzet op arbozorg, PSA en slecht werkgeverschap

In 2020 zet de Inspectie SZW extra in op arbozorg en wordt er gekozen voor een gedifferentieerde aanpak van ongevalsonderzoek.

Daarnaast ligt de focus op bedrijven met gevaarlijke stoffen, het voorkomen van beroepsziekten, het voorkomen van psychosociale arbeidsbelasting en het tegengaan van arbeids(markt)discriminatie.

Komend jaar (2020) is het tweede uitvoeringsjaar van het Meerjarenplan 2019–2022 van de Inspectie SZW. Het jaarplan beschrijft hoe de Inspectie resultaten wil boeken en effecten wil realiseren die ten goede komen aan een eerlijke, veilige en gezonde arbeidsmarkt en aan bestaanszekerheid voor iedereen.

Dankzij het regeerakkoord kan het aantal inspecteurs en rechercheurs het komende jaar verder worden uitgebreid.

Versterkte inzet op arbozorg

Risico-Inventarisatie en -Evaluatie

Maar een derde van de bedrijven heeft een RI&E waarin daadwerkelijk alle belangrijke arbeidsrisico’s zijn geïnventariseerd. Dat aantal moet sterk omhoog, maar dat geldt ook voor de kwaliteit van de RI&E. De RI&E is immers een essentieel instrument in bedrijven om structuur te geven aan het arbobeleid en mag geen papieren tijger zijn.

Daarom intensiveert de Inspectie in 2020 haar inzet op de naleving van de arbozorgbepalingen door middel van voorlichting en handhaving. In alle programma’s waar actieve arbocapaciteit beschikbaar is, wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van de RI&E, plan van aanpak en het basiscontract.

Gevaarlijke stoffen

Circa 1 op de 6 werknemers heeft op het werk te maken met gevaarlijke stoffen. De Inspectie wil dat werkgevers aantoonbaar hun verantwoordelijkheid nemen om werknemers te beschermen tegen de risico’s van blootstelling aan gevaarlijke stoffen en van onvoldoende procesveiligheid.

Met het programma ‘Bedrijven met gevaarlijke stoffen’ borgt de Inspectie in 2020 de procesveiligheid en bestrijding van acute en chronische blootstellingrisico’s aan gevaarlijke stoffen. Bij zowel BRZO-bedrijven (zie kader) als overige (chemische) bedrijven.

Het programma wordt in 2020 verder uitgebreid en omgevormd tot een deskundig dedicated team voor de aanpak van gevaarlijke stoffen.

Aanpak ongevalsonderzoek

De Inspectie werkt in 2020 verder aan de totstandkoming van een gedifferentieerde aanpak van ongevalsonderzoek. Hierbij wordt bij een selecte groep werkgevers gekeken welke interventie het best kan worden ingezet.

In 2019 zijn verschillende alternatieven voor het reguliere ongevalsonderzoek onderzocht. Deze interventies hebben gemeen dat er een sterker preventief effect vanuit gaat.

Inspecteurs en bedrijven kijken breed naar de algemene veiligheidssituatie in een bedrijf en er worden maatregelen genomen om deze te verbeteren. De eerste resultaten van kwalitatief onderzoek naar deze interventies laten zien dat deze werkwijze naar verwachting voor bepaalde groepen werkgevers niet alleen effectiever, maar ook efficiënter zijn. In 2020 wordt deze aanpak verder uitgewerkt en geïmplementeerd.

Psychosociale arbeidsbelasting en arbeidsmarktdiscriminatie

Arbeidsdiscriminatie

Vanaf 2020 zal er een speciaal team extra inspecties uitvoeren bij werkgevers op discriminatie en op ongelijke behandeling bij werving en selectie.

Naast de werkgevers zelf zal er met nadruk aandacht zijn voor de rol van de ingeschakelde intermediairs, zoals uitzendbureaus, recruiters, assessmentbureaus en online platforms. Er zal onder meer gekeken worden naar ‘discriminerende’ algoritmes.

Psychosociale arbeidsbelasting

Ten aanzien van psychosociale arbeidsbelasting stelt de Inspectie een levensloopbenadering op. Zo zal er in 2020 met name aandacht zijn voor ouders met jonge kinderen die naar de basisschool gaan en ook mensen een met een actieve kinderwens, zwangere vrouwen en hun partners.

Door onder meer communicatiecampagnes, bijdragen aan evenementen, een actieve branche- en stakeholdersbenadering en de inzet van andere interventies wordt het bewustzijn over de risico’s van PSA en arbeidsdiscriminatie vergroot. De Inspectie hoopt hiermee een breder effect te bereiken dan inspectie alleen en werkgevers en sectoren echt in beweging te krijgen.

Arbeidsuitbuiting

Inspecteurs komen te vaak situaties tegen waarbij in ieder geval sprake is van (zeer) slecht werkgeverschap en mogelijk van arbeidsuitbuiting in strafrechtelijke zin.

De Inspectie heeft de belangrijkste thema’s en sectoren benoemd waar een intensievere aanpak van oneerlijk werk nodig is. Het gaat daarbij om de aanpak van schijnconstructies en arbeidsuitbuiting en de aanpak in de sectoren bouw en infrastructuur, transport en logistiek, uitzendbureaus en agrarisch en groen. Andere sectorprogramma’s blijven gelijk qua capaciteitsinzet voor eerlijk werk of groeien in beperkte mate.

Een groot deel van de extra middelen die in het regeerakkoord beschikbaar zijn gesteld wordt besteed aan arbeidsuitbuiting. Doel is de inspectiedekking op dit terrein in 2023 te verdubbelen.

Programma’s eerlijk werk

De programma’s die zich op eerlijk werk richten hebben allemaal – in meer of mindere mate – de volgende doelen:

• Het aanpakken van misstanden ten behoeve van de bescherming van kwetsbare groepen aan de onderkant van de arbeidsmarkt;
• Het blootleggen van mechanismen op de arbeidsmarkt ten behoeve van signalering en een gerichte aanpak van misstanden;
• Het bevorderen van eerlijke beloning en bewustzijn daarover bij werkenden;
• Het bevorderen van goed opdrachtgeverschap t.b.v. de bescherming van kwetsbare groepen aan de onderkant van de arbeidsmarkt.

Bekijk de speerpunten op de online pagina Jaarplan 2020 en kijk wat er per programma gaat gebeuren. Of ga naar de pdf-versie van het Jaarplan Inspectie SZW 2020.