Gebrek aanpassingsvermogen beroepsziekte nummer 1

Het verzuim onder medewerkers wordt niet alleen veroorzaakt door ziekte, maar steeds meer doordat mensen niet meer met tegenslag kunnen omgaan.

De concurrentiepositie van Nederlandse ondernemingen verslechtert, zonder dat ondernemers beseffen dat dit komt door het onvermogen van medewerkers om met veranderingen om te gaan.

Uitputtingsklachten onder jongeren

Psychische en burn-outklachten veroorzaken meer dan een derde van het ziekteverzuim. Met name de aanpassingsstoornissen ziet Zorg van de Zaak Netwerk exponentieel groeien (29 procent).

Ze zien dat jongeren tot 34 jaar veel uitputtingsklachten ervaren door aanpassingsproblemen en spanningsklachten. Dit komt niet zozeer door leeftijd. Zij hebben vaak banen met minder autonomie en meer flexibelere arbeidscontracten. Hierdoor ervaren ze meer mentale overbelasting dan de oudere leeftijdsgroepen. Dat stelt Bas Tomassen, directievoorzitter van Zorg van de Zaak.

Gezond werken, en daarmee de inzetbaarheid van medewerkers vergroten, vraagt niet om meer medici, maar om een andere aanpak van arbeidsgerelateerde gezondheidsvraagstukken.

Tomassen legt uit dat niet alles wat pijn doet, verdrietig maakt of je uit balans brengt, ‘ziekte’ is. Steeds vaker is verzuim het gevolg van ‘ongrijpbare’ veranderstress en het niet om kunnen gaan met (impactvolle) veranderingen, zoals bijvoorbeeld financiële zorgen, organisatieverandering of een verstoorde werk-privébalans. Veranderingen die leiden tot mentale en lichamelijke klachten die niet met een pilletje of de GGZ zijn op te lossen.

Tomassen: “De behandelcapaciteit van de GGZ is in feite precies genoeg voor de groep die kampt met zware depressies en/of suïcidale gedachten en dringend hulp nodig heeft. Terwijl de grootste groep mensen die een beroep willen doen op de zorg, te maken heeft met problemen als een scheiding, levensvragen, verlies van hun baan of andere tegenslagen. Symptoombestrijding en onnodig hoog en langdurig verzuim zijn het gevolg. Het onvermogen om je aan te passen aan verandering op je werk of privé is hiermee een bedreiging voor een stabiele bedrijfsvoering”.

Mensen vitaler en weerbaarder maken

Volgens Tomassen is bij een groot deel van het verzuim de betrokkenheid van een bedrijfsarts/psycholoog niet direct nodig. De oplossing voor deze problematiek ligt in competentieontwikkeling, leefstijlinterventies en het aanpakken van de onderliggende problemen. Kortom: mensen vitaler een weerbaarder maken.

Aanpassingsvermogen is de belangrijkste competentie voor organisaties én medewerkers. Het is de sleutel tot productiviteit, creativiteit en innovatie. Maar aanpassen betekent ook: accepteren dat niet alles voorspelbaar is.

Werkgevers kunnen de broodnodige transitie van zorg naar gezondheid enorm versnellen. Niet door specialisten bij te schakelen als medewerkers zich ziekmelden, maar door systematisch te bespreken wat ze nodig hebben om beter met moeilijkheden om te gaan.

Een vitale organisatie is een beter medicijn dan een psycholoog. Dit is een organisatie die systematisch aandacht aan competentieontwikkeling besteedt: door relevante leerervaringen te creëren en mensen te versterken in hun aanpassingsvermogen en weerbaarheid.

Tomassen: “Iemand die kampt met schulden en daardoor depressieve gevoelens ervaart, is meer geholpen met een budgetcoach die het probleem bij de wortels aanpakt, dan met een antidepressivum. Een callcentermedewerker die uitvalt doordat hij de hele dag wordt uitgescholden, is gebaat bij trainingen ‘hoe om te gaan met zo’n situatie’. Sterkere medewerkers zijn beter belastbaar, op alle levensterreinen. Ze functioneren beter en dit verhoogt de concurrentiekracht en overlevingskansen van organisaties. Zo wordt een medewerker gericht geholpen, beperkt de werkgever het risico op nieuw verzuim en wordt veel geld bespaard”.