Vitaliteit en werkstress zijn herhaaldelijk terugkerende uitdagingen voor HR-professionals. Soms moet je op aan andere manier kijken om tot oplossingen te komen.
Alleen als je het werk aanpast aan de mens, in plaats van andersom zoals zo vaak gebeurt, kun je een werkomgeving creëren waar mensen echt vitaler worden en minder werkstress ervaren.
IT-dienstverlener Macaw geeft een kijkje in de keuken en deelt ervaringen en tips.
Kritiek op de gangbare maar vaak eenzijdige manier om werknemers gezonder te maken, is niet nieuw. Hoogleraar arbeidspsychologie Arnold Bakker zei in een interview met ‘Het Financieele Dagblad’ onder andere: “Werkstress verdwijnt niet door vitaliteitsprogramma’s en meditatie, de werkdruk moet ook omlaag. Het werk hoort zich aan te passen aan de mensen en niet andersom”.
Stress op het werk is inmiddels beroepsziekte nummer 1 geworden. Meer dan een miljoen mensen loopt jaarlijks het risico op een burn-out en andere werkgerelateerde psychische aandoeningen.
Toenemende druk
Het hoge burn-out cijfer is onder andere te wijten aan de toegenomen mentale druk op werknemers. Denk hierbij aan werkdruk, emotionele belasting en ongunstige sociale relaties op het werk, zoals een gebrek aan sociale steun en ongewenste omgangsvormen.
Ook veranderingen en onzekerheden waar ze aan worden blootgesteld, zoals bijvoorbeeld reorganisaties, overnames, technologische innovaties, veranderende marktomstandigheden, wereldwijde (politieke) ontwikkelingen en nieuwe situaties zoals COVID-19 kunnen belastende uitwerkingen hebben.
Gelukkig zijn er meer en meer bedrijven die investeren in de gezondheid en het welzijn van medewerkers. Mede dankzij de onderzoeken die laten zien dat vitale medewerkers een positieve invloed hebben op het werkplezier, de bedrijfsresultaten, de betrokkenheid, het ziekteverzuim en het verloop.
Ook landelijke initiatieven zoals de Vitaliteitsweek en de Week van de Werkstress zijn mooie aanvullende instrumenten om bewustzijn te creëren voor de verantwoordelijkheid van de werkgever en werknemer goed voor zichzelf te zorgen, en om mogelijkheden te tonen waarop dat kan.
Vitaliteit
Laten we starten door in te zoomen op vitaliteit. Dit begrip heeft de associatie met vitale en gezonde ouderen al geruime tijd van zich afgeschud. En veel omschrijvingen van vitaliteit verwijzen naar de woordstam vita, dat ‘leven’ betekent, zoals in levenskracht, levendigheid, levenslust en levensenergie. Maar het lijkt een veelomvattender onderwerp te zijn met de volgende aspecten:
Mentaal
Het hebben van zinvol werk waarin je verder kan groeien en op een plek waar je jezelf kunt zijn en je verder kunt ontwikkelen op zowel persoonlijk vlak als vakinhoudelijk. Daarnaast gaat het om het stellen van prioriteiten en grenzen, en het relativeren onder druk.
Fysiek
Dit omvat de lichamelijke gesteldheid van een persoon, de hoeveelheid energie die iemand heeft en zijn fitheid.
Sociaal-emotioneel
Hierbij draait het om het hebben van goede relaties met collega’s en klanten, en de positieve uitwerking die samenwerken op iemand kan hebben. Een ander element is het krijgen van waardering voor het werk dat je doet en het krijgen van complimenten en bedankjes. Maar ook herstel en mindfulness behoren hiertoe.
Zingeving
Het bijdragen aan resultaat en het hebben van impact. Als mens wil je ertoe doen en gewetensvol en integer werken.
Deze vier elementen laten niet alleen zien dat vitaliteit meer is dan alleen een gezonde levensstijl en het niet hebben van ongezonde leefgewoonten, maar een combinatie van energie, motivatie, innerlijke kracht en bewustzijn. Het vitaler maken van werknemers vraagt dus om meer dan ze minder te laten zitten en meer te laten bewegen.
Energieprogramma
Ronald van Es, CFO bij Macaw, startte in 2014 een 20|20 energieprogramma voor medewerkers met de wens dat ‘elke collega de beste versie van zichzelf zou kunnen worden’.
Alhoewel de ‘beste versie’ voor elk individu iets anders betekent, was de gemene deler: je energieker, productiever, creatiever, succesvoller voelen in en buiten je werk.
Het programma werd in het leven geroepen, omdat het succes van de dienstverlener is gebaseerd op het talent, de kennis en kunde, creativiteit, samenwerkingscapaciteiten en energie van de mensen.
Van Es: “Ik ben er heilig van overtuigd dat onze mensen het succes van Macaw bepalen. En dat ze dat het beste kunnen doen als ze fysiek, mentaal en emotioneel fit en vitaal zijn; privé en op het werk. Als werkgever heb je daarom een morele en intrinsieke verantwoordelijkheid om goed voor je medewerkers te zorgen door ze te ondersteunen in hun vitaliteit”.
Het bedrijf liet daarom een gezondheidsonderzoek uitvoeren waaraan 74 procent van de medewerkers deelnam. Uit dit zogenoemde Preventiekompas kwamen de volgende belangrijkste conclusies:
- Macaw was een bovengemiddeld gezond bedrijf, met gezondere medewerkers dan de benchmark;
- 1 op de 5 medewerkers liep een verhoogd risico op stressgerelateerde klachten;
- 1 op de 8 medewerkers liep een verhoogd risico op een burn-out;
- Er bleken in hoge mate energiebronnen aanwezig die ervoor zorgden dat de risico’s (nog) niet leiden tot negatieve effecten zoals een verhoogd ziekteverzuim, zoals:
o Veel autonomie in het werk (vrijheid)
o Veel afwisseling in werk (werkinhoud)
o Veel sociale steun van collega’s (werksfeer)
o Veel ontwikkelmogelijkheden (groei)
Bewust maken van gedrag
Van Es: “Ondanks dat de resultaten uit het onderzoek beter waren dan de benchmark en het ziekteverzuim onder de 3 procent lag, hebben we naar mogelijke preventieve interventies en verbeterprogramma’s gekeken. Het besef was er namelijk dat de wereld steeds sneller verandert, waardoor de medewerkers ook met meer privé-uitdagingen te maken krijgen”.
“Dit, in combinatie met werkgerelateerde risico’s, zou mogelijk een probleem in de toekomst kunnen vormen. Het plan rees om onze collega’s bewust te maken van gedrag, instrumenten aan te reiken waarmee ze kunnen omgaan met hun uitdagingen, en een ondersteunende werkomgeving te bieden waar vitaliteit een alledaags gespreksonderwerp is.”
“Kortom, we wilden ervoor zorgen dat medewerkers beter in staat zijn de keuzes te maken die nodig zijn om hun energieniveau te vergroten en te handhaven en een gezonde balans te creëren.”
Met meer energie weer naar huis
Inmiddels is er aan de vitaliteitswens een droom toegevoegd, namelijk dat Macawers ‘met meer energie naar huis gaan dan waarmee ze naar het werk komen’. De IT-dienstverlener wil een werkgever zijn die talent aanmoedigt tot creativiteit, persoonlijke groei en professionele ontwikkeling met een goede balans tussen werk en privé.
De maatregelen
Om die droom ook te realiseren, werd op basis van het uitgevoerde onderzoek een aantal maatregelen genomen.
- Een intensievere samenwerking met de arbodienst en een vaste arbo-arts die iedere twee weken een middag beschikbaar is om (preventieve) verzuimgesprekken met medewerkers te voeren en de managers en HR te adviseren.
- De aanstelling van een psycholoog die medewerkers kan adviseren en begeleiden als ze ergens tegenaan lopen, bijvoorbeeld bij een conflict, afnemende motivatie of ontwikkelingsvraagstukken.
- Het organiseren van workshops in samenwerking met Lifeguard over diverse onderwerpen, zoals energiemanagement – wat is het effect van slechte gewoontes zoals het dagelijks drinken van 15 koppen koffie en wat is de winst als je minder koffie en meer water drinkt. Wat doet stress met je en wat gebeurt er in je hersenen bij een hoog stressniveau? Maar ook over mindfulness, mentale kracht, voeding, slapen en een overzicht van de laatste trends.
- Toegang tot een personal coach die aan de hand van een uitgebreide vragenlijst en een aantal (medische) tests, zoals bloeddruk, lenigheid, BMI, suiker en cholesterol, met de medewerker een aantal aandachtspunten bepaalt en doelen formuleert en het traject opvolgt voor het bepalen van voortgang en vervolgacties.
- Een nieuw gebouw met frisse lucht, natuurlijk licht, verschillende temperaturen en een indeling die mensen letterlijk in beweging brengt, een gamingroom, re-energize rooms voor powernap/mindfulness/meditatie, een bibliotheek om in stilte te werken, scrum rooms voor overleg in teams, ruimtes om staand te vergaderen en een huiskamer setting in het restaurant met een nieuwe cateraar.
De resultaten van het energieprogramma
- Het lage ziekteverzuim van 3 procent werd duurzaam gehalveerd tot 1,5 procent.
- Het energieniveau op het werk ging van 62 naar 86 procent.
- 70 procent wilde meer bewegen en meer dan de helft daarvan (40 procent) is ook daadwerkelijk significant meer gaan bewegen.
- De bloeddruk van medewerkers daalde significant.
- 70 procent kan makkelijker ontspannen, een toename van 20 procent.
- 80 procent van de deelnemers hersteld makkelijk na het werk tegen 60 procent eerder.
Healthy office
Parallel aan het energieprogramma werd een nieuw hoofdkantoor gerealiseerd met het welzijn van de medewerkers als uitgangspunt. Het kantoor moest als ‘thuis’ voelen, beweging stimuleren en voorzien in (werk)plekken voor werk en ontspanning.
Elk aspect van het design werd langs deze meetlat gelegd. Het effect van het nieuwe kantoor is dat medewerkers meer energie ervaren, de productiviteit 10 procent hoger ligt en ze aanzienlijk minder negatieve stress ervaren.
Slapen, bewegen, voeding
Naast het nieuwe gebouw werd naar gekeken naar fysieke elementen als slapen, bewegen en voeding. Een ongezond dieet zorgt voor een risico van 66 procent van productiviteitsverlies. Gezond voedsel werd daarom een onderdeel van de levensstijl in het kantoor met een nieuwe cateraar tot gevolg.
Ook is gekeken naar het nieuwe roken: zittend werken. Meer dan zes uur zitten per dag verhoogt voor vrouwen namelijk de ‘all cause death rate’ met 40 procent en 20 procent voor mannen. In combinatie met minder fysieke activiteit is dat percentage voor vrouwen zelfs 94 procent en voor mannen 48 procent.
Om die reden werd staand vergaderen gepromoot en de lunchwandeling geïntroduceerd, en zijn alle zit/sta-werkplekken elektrisch in hoogte verstelbaar.
Daarnaast kwam naar voren dat meer 80 procent van de collega’s een of meer van de vijf bekende slaapproblemen heeft. Naast de workshops over dit thema wordt het actief hulp zoeken gestimuleerd. En proberen collega’s tijdens de dag momenten te creëren om afstand te nemen en herstelmomenten in te bouwen, zodat de hersenen kunnen herstellen en daarna weer scherp kunnen werken.
Tips die kunnen bijdragen aan het verhogen van vitaliteit
|
Dit artikel is geschreven door Anke van Heerbeek.
