In een recente weekendeditie van De Volkskrant stond een leuk stuk over comfortzones. De strekking van het artikel was – tenminste zo las ik het – dat wij veel te vaak worden uitgenodigd om uit de comfort zone te stappen.
Ik wacht dan ook op de dag waarop mijn dochter zal vragen: “Hoe blijf ik in mijn comfortzone Paps?”
In een wereld waarin managerstaal en coachspeak de normale omgangstaal allang hebben verdrongen, is het goed om eens dieper in te gaan op een tweetal termen: comfortzone en verandermanager.
Waarom? Als je wilt overleven in de jungle van het moderne ondernemen, als je als werknemer wilt kunnen aanklampen in de stroomversnellingen van de immer veranderende omgeving, moet je dezelfde taal kunnen spreken als diegenen die bepalen wat er gebeurt.
Wie kent het niet? Een leidinggevende die tegen je zegt: “Je moet eens buiten je comfortzone durven komen!” Een reorganisatie die onder het motto “De comfortzone is voor achterblijvers” een schare werknemers in verwarring achterlaat. Iemand die vastzit in zijn patronen en aangemoedigd wordt om eens flink buiten zijn comfortzone te stappen.
Twee termen dus: comfortzone en verandermanager Wat is de comfortzone eigenlijk? De comfortzone, zo stel ik mij voor, is een denkbeeldige ruimte, waarin het individu zich comfortabel voelt. Specifiek bedoelen we een ruimte in je hoofd waar zich de voor jou comfortabele gedachten en gevoelens bevinden.
Als iemand in zijn comfortzone zit (extra comfortabel, je kunt ook in je comfortzone ‘zijn’), dan voelt hij zich veilig en prettig. En wie wil dat nu niet zou je zeggen?
In Veranderland echter blijkt de comfortzone een plek te zijn om je niet te vaak in te begeven in plaats van een plek waar je juist zou moeten zijn.
In verandermanagementtaal (zie ook later) is de comfortzone namelijk de hel bij uitstek. Het is als met tevreden werknemers, die vinden het allemaal wel best!
In de comfortzone zitten betekent dan: niks geen veranderbereidheid, geen innovatieve ideeën, geen eigen initiatief. Niks zoeken naar ander werk, geen opleidingen volgen. Nee hoor, blijven zitten waar je zit en verroer je niet. In je comfort one: vergeet het maar die zo gewenste en noodzakelijke veranderingen.
Vroeger had je bij veranderingen de metafoor van de kar: voorop trokken de voorlopers de noodzakelijke veranderingen (de kar). Verreweg de meeste werknemers zaten op de kar en liet zich trekken.
En er was ook altijd zo’n naar groepje medewerkers die aan de kar ging hangen en zo de boel traineerde. Geen probleem: die narrige zeikerds ontsloeg je of je negeerde ze, of ze waren nuttig want er moest ook oppositie zijn.
Tegenwoordig zeggen we dat de mensen op de kar – dus verreweg de meesten – in hun comfortzone zitten. En daar moeten ze dus uit. Anders veranderen ‘ze’ niet! Zowel de voortrekkers als de afremmers zitten al buiten hun comfortzone. Het gevolg is dat iedereen buiten zijn comfortzone moet, willen we veranderen.
Iedereen buiten zijn comfortzone. Waarom? Om te kunnen veranderen. Omdat dat moet. In essentie is comfortzone een ander woord voor gedrag en gevoel dat niet wenselijk is.
Verandermanagement, die andere term, zou je kunnen omschrijven als: bij een groep mensen wenselijk gedrag en gevoel creëren. Voor wie wenselijk? Voor de verandermanager?
Beide termen (uit je comfortzone en verandermanagement) gaan er vanuit dat gedrag en gevoel te managen is. Sterker nog, managers gaan er vanuit dat het wenselijk is om bij veranderingen allemaal dezelfde gedachten en gevoelens te hebben.
Het is net als bij “verzuim is een keuze”. Ook hier zegt de manager niets anders dan: wij willen ander gedrag zien. Was vroeger verzuim een veilige haven waar je uit kon rusten , nu is ook je comfortzone – misschien wel de laatste veilige plek op aarde – niet meer comfortabel.
Om toch de regie te houden over je eigen comfortzone (het zogenaamde eigenregiemodel) stel ik dan ook voor om een nieuwe verandercursus te ontwikkelen: “Hoe manage ik mijn eigen comfortzone?“. Daar leer je hoe je in je comfort zone blijft, terwijl je toch mee verandert.
Een veranderbestendige comfortzone. Ik stel me daar een continu van vorm veranderende zeepbel bij voor, die om je lichaam meandert en telkens als je valt, de klap opvangt en je omhult in zachte veerkracht. Als aliens zweven wij over de werkvloer. Comfortabel, veilig, veranderbaar.
